Drukuj tablicę Pobierz pdf

Dzieje Klemensa von Bezarda - historia zebrana z okruchów

Opublikowano 11/03/2022 przez użytkownika biuroprzedgorze

Klemens Fryderyk Karol Ritter von Bezard urodził się 30 października 1877 w Przyborowie koło Brzeska. Ochrzczony został kilkanaście dni później - 15 listopada w kościele parafialnym w Szczepanowie. Pochodził z rodziny o długich tradycjach wojskowych - miało to kluczowe znaczenie dla jego dalszych losów.

Jego ojcem był Johann Bezard – pułkownik cesarsko-królewskiej armii austro-węgierskiej, matką zaś Anna Maria Von Bézard (z d. Gartenauer). Ojciec pełnił służbę w 20. Galicyjskim Pułku Piechoty Księcia Pruskiego Henryka w Nowym Sączu. Za zasługi w wojnie prusko-austriackiej w 1866 roku otrzymał Order Korony Żelaznej (Orden der Eisernen Krone) III klasy, co było również związane z nadaniem dziedzicznego tytułu Kawaler (tytuł szlachecki - w języku niemieckim Ritter). Rodzina Bezardów zamieszkała w Przyborowie w majątku ofiarowanym ojcu za nienaganną służbę w armii austriackiej. Starszy brat Jan Bezard był oficerem armii austriackiej, topografem, konstruktorem busoli tzw. „bezardy”, pułkownikiem dyplomowanym Wojska Polskiego.

W 1911 roku Klemens poślubił Annę Marię Eleonorę Paulinę z domu Puhalo Von Brlog. Ślub odbył się w Krakowie. Jego żona była jedyną córką wysokiej rangi austro-węgierskiego dowódcy wojskowego Paula Puhallo von Brlog. Małżeństwo Bezardów miało dwóch synów - Klemensa (Klemi) Von Bézard (ur. 15 października 1912 r. w Puli) oraz Andrzeja Michała Marię Von Bézard (ur. 31 października 1916 r. w Bratysławie).

Klemens Bezard w wieku 16 lat we wrześniu 1893 r. wstąpił do Cesarsko-Królewskiej Akademii Marynarki Wojennej we Fiume (obecnie słoweńska Rijeka) będącej jedynym ośrodkiem szkoleniowym dla przyszłych oficerów austriackiej marynarki wojennej. W okresie od października 1908 r. do kwietnia 1909 r. uczestniczył w kursie dla oficerów broni torpedowej oraz będących nowością okrętów podwodnych. Pierwsze prace nad budową austro-węgierskich okrętów podwodnych ruszyły w 1907 r.

Od 22 czerwca 1911 do 10 maja 1912 r. dowodził okrętem podwodnym SM U-2. Okręt SM U-2 został zwodowany 3 kwietnia 1909 r. Od maja 1909 Klemens Bezard nadzorował w stoczni prace związane z budową tego okrętu. U-2 oficjalnie został przyjęty do służby 22 czerwca 1911 roku, a jego pierwszym dowódcą został Bezard. Okręt służył jako jednostka szkolna i odbywał w tej roli do dziesięciu rejsów szkolnych na miesiąc.

Od 10 maja 1912 r. do 31 grudnia 1913 r. Bezard dowodził niewielkim torpedowcem Tb 45 oraz odbył kurs dla oficerów artylerii.

Po wybuchu I Wojny Światowej otrzymał przydział jako oficer artylerii kalibru 190 mm na pancerniku SMS Erzherzog Karl wchodzącym w skład III Dywizjonu Pancerników Austro-Węgierskiej Marynarki Wojennej. Bezard pełnił służbę na pancerniku w okresie od 4 sierpnia 1914 r. do 16 grudnia 1915 r. W tym okresie pancerniki typu Erzherzog Karl zostały zmobilizowane w celu osłony ucieczki SMS „Goeben” i SMS „Breslau”. W towarzystwie innych austro-węgierskich jednostek, trzy okręty typu Erzherzog Karl wzięły udział w bombardowaniu włoskiej Ankony 24 maja 1915 roku.

Okręty zużyły 24 pociski przeciwpancerne kal. 240 mm ostrzeliwując stacje przekaźnikowe i semaforowe oraz 74 pociski kal. 190 mm do bombardowania włoskich baterii obrony wybrzeża i innych instalacji portowych.

Od 17 grudnia 1915 r. do 27 maja 1916 r. dowodził kolejnym okrętem podwodnym tym razem SM U-1, który również służył do celów szkoleniowych.

Od 28 maja 1916 r. do 14 kwietnia 1917 r. dowodził okrętem podwodnym SM U-20. Okręt SM U-20 został zwodowany 18 września 1916 roku. Próby morskie odbywały się przez kolejnych kilka miesięcy, w trakcie których okręt przechodził modyfikacje i naprawy licznych usterek. Podczas jednej z prób w dniu 15 marca 1917 r. w kanale Fažana okręt kapitana Bezarda został staranowany przez lekki krążownik Admiral Spaun. W wyniku tego zdarzenia uszkodzeniu uległ kiosk okrętu, skrzywione zostały peryskopy, oraz zerwane działo pokładowe. Po tym zdarzeniu okręt przebywał w naprawie kolejnych siedem miesięcy. 11 kwietnia 1917 r. kapitan Bezard został ukarany pisemną naganą, a następnie 14 kwietnia 1917 r. przeniesiony na swój czwarty z rzędu okręt podwodny – tym razem SM U-23. Dowodził nim od 15 kwietnia 1917 r. do 21 lutego 1918 r.

Okręty z serii U-20 należały do dosyć kłopotliwych – trapiły je różne usterki, a w ostatecznym rozrachunku nie mogły się pochwalić żadnym sukcesem w postaci zatopienia jakiegokolwiek wrogiego okrętu czy statku handlowego. U-23 został zwodowany 5 stycznia 1917 r. Podobnie jak na U-20 również w przypadku U-23 próby morskie odbywały się przez kolejnych kilka miesięcy, w trakcie których okręt przechodził modyfikacje i naprawy licznych usterek. 23 sierpnia w trakcie testów okręt zanurza się na głębokość 42 metrów. Ostatecznie wszedł do służby 1 września 1917 r. We wrześniu i październiku załoga przechodzi szkolenie w pobliżu portu w Pola. W okresie od 28 listopada do 3 grudnia 1917 r. okręt prowadzi patrol bojowy w rejonie Pesaro (pomiędzy Rimini a Ankoną). Niestety w tym czasie nie napotkał żadnych wrogich jednostek. Przez te sześć dni pojawiły się różne niedociągnięcia techniczne, więc po zakończeniu rejsu U-23 musiał udać się do bazy Pola i Brioni, aby dokonać niezbędnych napraw. Po ich zakończeniu 23 grudnia został przebazowany do bazy w Catarro (obecnie Kotor w Czarnogórze), gdzie wpłynął w dniu 25 grudnia. 1 lutego 1918 r. na jednostkach nawodnych stacjonujących w tej bazie doszło do buntu marynarzy. Marynarze z jednostek podwodnych nie brali udziału w buncie. Po zażegnaniu buntu 20 lutego 1918 załoga U-23 otrzymała rozkaz wypłynięcia na patrol w celu zwalczania statków wroga w Cieśninie Otranto.

Dowodzony przez Klemensa Bezarda U 23 natknął się 21 lutego 1918 r. w rejonie Cieśniny Otranto na włoski konwój eskortowany przez trzy torpedowce, przewożący 1000 żołnierzy z Brindisi do Valony (obecnie Vlorë w Albanii). Dowódca U-Boota rozpoczął manewry, aby zająć pozycję dogodną do przeprowadzenia ataku. Jeden z torpedowców o nazwie Airone, po dostrzeżeniu okrętu podwodnego zmienił kurs zamierzając go staranować. Transportowiec zmienił kurs, a najbliższy z torpedowców z 500 metrów rozpoczął szarżę na widoczny w wodzie peryskop. Kapitan Bézard był tak zajęty prowadzeniem ataku na parowiec, że nie zauważył zamiaru torpedowca. Po odpaleniu torpedy U-Boot podniósł się samoczynnie, tak że na powierzchni morza pokazał się kiosk. Włoski torpedowiec Airone zrzucił bomby głębinowe, których eksplozje początkowo nie wyrządziły U-Bootowi żadnej szkody. Dopiero podczas próby ucieczki szybkim zanurzeniem, okręt został śmiertelnie ugodzony. U 23 wraz z całą załogą znalazł śmierć na dnie Adriatyku pośród podwodnych wybuchów i wydobywających się spod wody bąbli powietrza. Na powierzchni unosiły się wyłącznie szczątki okrętu oraz plama oleju. Okręt kapitana Bezarda został zatopiony, kiedy zawadził o podwodny trał ciągniony przez torpedowiec Airone.

Pośmiertnie kapitan Klemens Ritter von Bezard został w dniu 1 maja 1918 awansowany do rangi Korvettenkapitän (Komandor podporucznik).

Losy rodziny kapitana Bezarda giną chwilowo w mrokach dziejów. Ze strzępów dostępnych informacji udało się się ustalić, że w latach 20. i 30. jego żona Anna wraz z synami przebywała w Austrii. Po upadku Monarchii Austro-Węgierskiej status wielu rodzin znacznie się pogorszył – wspomniany już wcześniej teściu Klemensa - Paul Puhallo von Brlog, będący przecież wysokiej rangi dowódcą wojskowym, zmarł w 1926 r. w Wiedniu, a pochowany został w Linzu. Anna - żona Klemensa wyemigrowała do Szwajcarii, gdzie zmarła i została pochowana w Genewie.