Drukuj tablicę Pobierz pdf

Izba Pamięci Towarzystwa Gimnastycznego 'Sokół' w Brzesku

Opublikowano 05/06/2015 przez użytkownika biuroprzedgorze

W siedzibie Towarzystwa znajduje się stała wystawa archiwalnych dokumentów, materiałów historycznych, fotografii oraz innych pamiątek związanych z działalnością brzeskiego "Sokoła". Najcenniejszym eksponatem jest odrestaurowany sztandar z 1906 roku.

W 1892 r. rozpoczęło swoją działalność TG "Sokół" w Brzesku. W działalności swojej dążyło ono do odrodzenia narodowego i wychowania zdrowego moralnie i przepojonego duchem demokratycznym, a zarazem przygotowanego fizycznie do walki zbrojnej, społeczeństwa polskiego. Zadanie to starał się "Sokół" realizować poprzez rozwój zainteresowań kulturą fizyczną i sportem. W Brzesku obok gimnastyki, propagował on m.in. strzelectwo, kolarstwo, sporty zimowe i inne dyscypliny sportowe. Na plan pierwszy obok działalności sportowej wysuwano polskie uroczystości rocznicowe. Symbolizowały one opór narodu polskiego wobec obcej przemocy. W organizacji tej obowiązywał język polski i symbolika narodowa. W 1914 r. wielu członków "Sokoła" brzeskiego zasiliło Legiony Polskie, a w latach 1919-1920 ochotniczo zgłosiło się do armii polskiej, aby bronić Ojczyzny przed wrogami zewnętrznymi. Jego brzescy działacze w latach 1920-1939 starali się pracować nad umacnianiem siły państwa i zapewnieniem Polsce właściwego miejsca w społeczności międzynarodowej.
W 1939 r. organizacja zawiesiła swoją działalność, ale wielu jej członków brało udział w walce i działalności konspiracyjnej.

Po II wojnie światowej brzescy działacze TG "Sokół" starali się wznowić działalność, na co władze Polski Ludowej nie wyraziły zgody. Decyzją Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie z 3 stycznia 1948 r. rozwiązano TG "Sokół", a później pozbawiono majątku.
Dopiero 14 lipca 1994 r. w zmienionych warunkach politycznych z inicjatywy przedwojennych członków powstał komitet założycielski, który podjął próbę zarejestrowania Towarzystwa.
Sąd Okręgowy w Tarnowie odmówił wpisu do rejestru Towarzystwa jako reaktywowanego z uwagi na prawnie czynną decyzję o rozwiązaniu "Sokoła" z 1948 r. W 1997 r. Zarząd "Sokoła" złożył w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji wniosek, na podstawie którego Minister 5. maja 1998 r. stwierdził nieważność likwidacji TG "Sokół", która nastąpiła wyłącznie z przyczyn politycznych. Decyzja Ministra umożliwiła wpis TG w Brzesku do rejestru stowarzyszeń z zachowaniem ciągłości działalności od 1892 roku, a tym samym uzyskać prawo do utraconego majątku. Wieloletnie działania prawno-administracyjne zmierzające do odzyskania majątku nie przyniosły efektu z uwagi na nieodwracalne skutki prawne zaistniałe przed reaktywowaniem Towarzystwa.
Obecnie TG "Sokół" ma swoją siedzibę w części budynku dawnej Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej. W lokalu tym Towarzystwo zorganizowało również stałą izbę pamięci,w  której prezentowane są dokumenty, materiały historyczne oraz pamiątki obejmujące działalność "Sokoła" do 1939 roku.

Część środków na urządzenie Izby Pamięci pozyskano ze środków Unii Europejskiej w ramach realizowanego za pośrednictwem Stowarzyszenia "Kwartet na Przedgórzu" Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.